Hintçede Kaç Harf, Hintçe Sesli Harfler, Hintçe Sessiz Harfler
Devanagari nedir, Hintçe nedir yazımızda Hintçe/Hindi dilininin Hindistan’ın resmi dili olduğundan bahsetmiştik. Hintçe’nin Hindustani dilinin standartlaştırılmış ve Sanskṛtize edilen bir dil olduğunu ve Devanagari Alfabesini kullanıldığından söz etmiştik. Birçok dilde olduğu gibi bu dilde de Hintçe sesli harfler ve Hintçe sessiz harfler vardır. Bu yazımızda ise Hintçe/Hindi hakkkında bilgi edinmek, öğrenmek ve kullanmak isteyenler için Hintçede kaç harf olduğu, Hintçe sesli harfler, Hintçe sessiz harfler ile bilgiler yer alacaktır.
Hinçede Harfler
Hintçe harfler soldan sağa doğru yazılan Hintçe (Hindi) 13 ünlü ve 33 ünsüz sesten oluşur. Bu sesleri birbirine bağlamak için üstlerine bir çizgi çizilir. Bununla birlikte belirli bir harf olmayan ancak konuşurken ve okunurken sesi verilen üç fonetik işaret vardır. Bunlar Anunāsika svar (geniz sesleri: çandrabindul, anusvāra), visarga ve İngilizceden geçen kelimeleri ifade etmek için “O” sesini veren işarettir.
Anunāsika svar (geniz sesleri)
Çandrabindul (चन्द्रबिन्दु) (ँ/अँ): Hindī sesliler burun delikleri ile özgürce havanın geçtiği geniz biçimi vardır. Bunlar ँ sembolü ile gösterilir. Bu sembol अनुनासिक (anunāsik) veya चन्द्रबिन्दु (çandrabindu) olarak bilinir. माँ (māṁ)/वहाँ (vahāṁ) gibi sesli harfin veya हूँ (hūṁ)/चूँ (çūṁ) gibi sesli hafin konulduğu sessiz harfin üzerine konulur.
Örnek: मुँह: ağız आँधी: fırtına आँसू: göz yaşı
Anusvār Kullanımı (अनुस्वार) (ं/अं): Bir geniz sesi olup harflerin üzerine konulan bir noktadır. Beş geniz sessizi (ङ,ञ,ण,न,म) ait olduğu sessiz harf grubundakilerin önünde yer alır ve ṇ, ṅ, ñ şeklinde çevrilir. Anusvār संवाद (saṃvād) gibi य, र, ल, व, श, स, ह takip eden geniz sessiz harfleri kullanıldığında farklı bir sessi ifade eder ve ṃ olarak çevrilir.
Örnekler: अंडा: yumurta खंबा: sütun डंडा: Çubuk चंचल: oyuncu
Visarga (विसर्ग) (ः/अः)
Üst üste iki nokta şeklinde yazılır ve ḥ şeklinde çevrilir.
Örnek: प्रायः prāyaḥ
İngilizce kelimelerde kullanılan ॲ, ऑ
डॉलर dôlar बॉल bol gibi İngilizceden Hindī’ye geçen kelimelerde kullanılır. Harflerin üzerine yarım daire şeklinde konulan bir seslidir. Ô şeklinde yazılır.
Örnek: हॉस्पिटल: hastahane
Farsça Kelimeler iÇin Harflerde Yapılan Değişiklikler
Harf | Örnek |
क़ ka | क़दम (kadam) adım |
ख़ kha | ख़राब (kharāb) kötü |
ग़ ga | ग़ज़ब (gazab) felaket |
ज़ za | ज़ेवर (zevar) takı |
फ़ fa | फ़सल (fasal) ekin |
Devanagarī Alfabesine Detaylı Bir Bakış
Hintçe Sesli Harfler (स्वर वर्ण)
Devanāgarī | Türkçe’de | Sembolü | Konumu | Ünsüz ile kullanımı
bārahkharī |
अ | a | – | Ünsüzün içinde var | क |
आ | ā | ा | Ünsüzü takip eder | का |
इ | i | ि | Ünsüzden önce gelir | कि |
ई | ī | ी | Ünsüzü takip eder | की |
उ | u | ु | Ünsüzün altına gelir | कु |
ऊ | ū | ू | Ünsüzün altına gelir | कू |
ऋ | ṛ | ृ | Ünsüzün altına gelir | कृ |
ए | e | े | Ünsüzün üstüne gelir | के |
ऐ | ai | ै | Ünsüzün üstüne gelir | कै |
ओ | o | ो | Ünsüzü takip eder | को |
औ | au | ौ | Ünsüzü takip eder | कौ |
Hintçede Sessiz Harfler (व्यंजनवर्ण)
Çıkış yeri | Üflemesiz
Alpaprāṇa |
Üfleme
Mahāprāṇa |
Üflemesiz
Alpaprāṇa |
Üflemeli
Mahāprāṇa |
Burun
anunāsika |
Damak
Kaṇṭhya |
क
ka |
ख
kha |
ग
ga |
घ
gha |
ङ
ṅa |
Ön damak
tālavya |
च
ça |
छ
çha |
ज
ca |
झ
cha |
ञ
ña |
Üst damak
mūrdhanya |
ट
ṭa |
ठ
ṭha |
ड
ḍa |
ढ
ḍha |
ण
ṇa |
Diş
dantya |
त
ta |
थ
tha |
द
da |
ध
dha |
न
na |
Dudak
Oşṭhya |
प
pa |
फ
pha |
ब
ba |
भ
bha |
म
ma |
Yarı sesli
antasthā |
य
ya |
र
ra |
ल
la |
व
va |
|
Islık
ūşman |
श
şa |
ष
şa |
स
sa |
ह
ha |
|
Birleşik sessiz
Sanyuky vyancan |
क्ष
kşa |
त्र
tra |
ज्ञ
gya/cña |
श्र
şra |