Hindu mitolojisi tanrısal varlıklar ve kahramanlar ile ilgili zengin mitlere sahip olduğu kadar ermişler, yarı tanrısal insanlar hakkında da çok fazla mit içerir. Bu ermişlerden biri Aştavakra (Aşṭāvakra)’dır. Aştavakra Destan (Ramāyaṇa 6.119.17, Mahābharata 3. 132-134) ve Purāṇa metinlerinde geçen önemli ermişler arasında yer alır. Hinduizm’deki önemli ermişlerden biridir. Vücudunda sekiz kusur bulunduğundan bu ermişin ismi sekiz kusurlu anlamına gelen Aştavakra’dır. Büyük babası Veda dönemindeki önemli ermişlerden ve Çhāndogya Upanişad’da bahsedilen Uddalāka Āruṇi’dir.  Annesi Sucata, babası Kahoḍa’dır. Onlar Uddalāka Āruṇi’nin okulunun öğrencileridir. Bu yazımızda ermiş Aştavakra ile ilgili miti anlatacağım. Bu mit yogadaki asanalar yani duruşlardan aştavakrasananın arka planını oluşturur. Bahsedilen metinlerde bulunan anlatılar dışında gerçekte Aştavakra’nın yaşadığı yaşam veya yüzyıl hakkında çok az şey bilinmez.

Aştavakra Miti

Mite göre Sucata’nın hamileliği süresince Aştavakra Veda ilahilerini duyar ve onları doğru okumayı öğrenir. Babası Sucatha Vedaları okurken tonlamada hata yapar. Bunun üzerine Aştavakra ana rahimden konuşur. O, babasına Vedalardan bildiği sınırlı bilgileri anlatır, öğrenilecek çok şeyin olduğunu söyler. Bunu duyan babası sinirlenir ve onun sekiz engelle/kusurla doğması için lanetler. Bu lanetinden dolayı sekiz bedensel kusurla doğan çocuklarına Sucata ve Kahoḍa çocuklarına Aştavakra ismini verir.

Sucata oğlunun daha iyi bir geleceğe sahip olmasını ister. Ancak maddi imkanları bunun için yeterli değildir. Çocuklarına iyi bir gelecek ve yaşam sunmak isteyen Sucata eşi Kahoḍa’ya Videha’nın kralı Canaka’nın bir ritüel(yacña) düzenlediğini, bu ritüele katılırsa iyi para kazanabileceğini söyler. Kahoḍa eşinin söylediklerine kulak verir ve ertesi gün saraya gider. O, kralın huzuruna çıkar ve yapılacak tören için geldiğini söyler. Ancak Kahoḍa etrafa baktığında tören için herhangi bir hazırlık yapılmadığını görür. O, krala tören için neden hazırlık yapmadığını sorar. Bunun üzerine kral Kahoḍa’ya nereden geldiğini bilmediği Bandhi adında bir ermişin olduğunu, törenin ancak törene katılan bilgelerin bir tartışmada kedisini mağlup ettikten sonra başlayabileceğini, bu kişi son derece yetenekli olduğundan kimsenin onu tartışmada yenemediğinden törene başlanılamadığını söyler. Ayrıca Bandhi’nin mağlup olan tüm bilgelerin boğulmasını istediğinden bahseder. Eve eli boş dönmek istemeyen Kahoḍa krala bu ermişin meydan okumasını kabul ettiği söyler.  Ertesi gün tartışmanın yapılacağı alan düzenlenir. Orada Kahoḍa Bandhi’ye yenilir ve sonuç olarak suda boğulur. Kocasının boğulduğunu duyan Sucata bunu çocuğundan saklar.

Annesi Aştavakra’ya babasının dedesi Uddalāka Āruṇi’nin olduğunu söyler. Uddalāka Āruṇi’nin Aştavakra ile aşağı yukarı aynı yaşlarda olan Şvetaketu adında küçük bir oğlu vardır. Aşṭāvakra, Uddalāka Āruṇi’nin babası, Şvetaketu’nun erkek kardeşi olduğuna inanarak büyür. Ancak bir gün Şvetakeyu Aştavakra’yı kıskanır ve Uddalāka Āruṇi’nin öz babası olmadığını söyler. Böylece Aştavakra babasının lanetini ve onun başına gelenleri öğrenir. Babasının nasıl öldüğünü öğrenen Aştavakra çok öfkelenir ve Bandhi ile karşılaşıp onunla felsefi tartışmaya girip onu mağlup etmeyi ister. Ertesi gün Aştavakra, Şvetaketu ile yola çıkar. Saraya varınca kapıdaki görevliler törene yalnızca bilgili din adamları ve kralların girmesine izin verildiği için onun kralın kurban törenine katılmasını engeller. Ancak konuşmadaki ustalığıyla, sahip olduğu bilgiyle kralı hayrete düşürür ve onun törene girmesine izin verilir.  O krala ermiş Bandhi ile tartışmaya geldiğini ona meydan okuduğunu söyler.

Hararetli bir tartışmanın ardından Aştavakra ermiş Bandhi’yi yener. O kraldan daha önceden din adamlarını suya attığı gibi aynı şekilde Bandhi’nin de atılmasını ister. Bunun üzerine ermiş Bandhi kendisinin tanrı Varuna’nın oğlu olduğunu, din adamlarını boğmasının sebebinin babasının on iki yıldan beri gerçekleştirdiği bir ritüel olduğunu, o zaman çok sayıda din adamına ihtiyaç duyduğunu açıklar. Bandhi, kral Canaka’ya alimlerin ve bilgelerin hiçbirinin ölmediğini, törenin dün tamamlandığını, şimdi konuşurken bilgelerin ve alimlerin sulardan geri döneceklerini söyler. Bandhi konuşmasını bitirince saraydakiler alimlerin boğulduğu nehre koşar ve bütün alimlerin birer birer nehirden geri döndüklerini görürler.

Dışarı çıkan tüm alimler ve bilgeler genç çocuğu över. Kahoḍa oğluyla gurur duyar. Oğlunun bu hareketinden etkilenen Kahoḍa eve dönerken oğlundan Samanga nehrine dalmasını ister. Nehre giren Aştavakra nehirden çıktığında, tüm şekil bozukluklarının iyileştiği görür. Artık o, mükemmel uzuvları olan bir çocuktur. Çocuğun vücutu içindeki ruha uygun ve eksiksizdir. Daha sonra Aştavakra, kral Canaka’nın ruhani öğretmeni olur ve Advaita Vedanta üzerine en büyük kitaplardan biri olan Aşṭāvakra Gītā’yı yazar.

Aştavakra Gita (Aşṭāvakra Gītā)

Aştavakra Gita (Aşṭāvakra Gītā) MÖ 500-400 arasında Aştavakra tarafından yazıldığı düşünülür. Aştavakra Gita Aşṭāvakra Saṃhitā olarak da bilinir. Bu eser kral Canaka ile gurusu Aştavakra arasındaki geçen bir diyalog şeklinde yazılır.  Eser yirmi bölümden oluşur. Hint felsefesinin ve Hindu dini düşüncesinin önemli kavramlarından ātman ve brahman üzerine yapılmış bir incelemedir. Buna göre Aştavakta Gita varoluşun metafiziksel doğasını ve bireysel özgürlüğün anlamını inceler. Yalnızca bir Yüce Gerçeklik (Brahman) olduğu tezini sunar. Evrenin bütünü bu gerçeğin birliği ve tecellisidir, her şey birbirine bağlıdır. Tüm Benlik (ātman, ruh) bunun bir parçasıdır. Bu bireysel özgürlük son nokta olmayıp bir başlangıç noktasıdır, doğuştandır.

Aştavakrasana

Aştavakra (Aşṭāvakrāsana) duruşu estetik açıdan mükemmel bir asana elde etmekle ilgili değildir. Bu duruş (asana) diğer duruşlar gibi kişinin içsel alanına yöneliktir. Duruşun meydan okuyan doğası, hiç kimsenin ruhu bedenin yapabilecekleriyle yargılamaması gerektiği anlatır. Ayrıca tam olanın eksin veya bozuk olarak algılanabileceğini ifade eder.