Durgā Pūcā Festivali, Dussehra Festivali

by beyzaybike · 10 Ekim 2021

Durgā Pūcā / Dussehra

Kökeni çok eskilere dayanan Hinduizm’de kutlanan pek çok festival vardır. Durga Pūcā da tüm Hindular tarafından kutlanan büyük bir festivaldir. Her yıl Eylül-Ekim ayında çeşitli şekillerde kutlanan Durgā Pūcā dini törenlerin, yarı-ritüel gösterilerin, ibadetlerin, duaların, ayinlerin, tören alaylarının, müzik ve dansların, yeme, içme gibi pek çok etkinlikten oluşur. Bu yazımızda Durga Pūcā Festivali nedir bir diğer adı ile Dussehra nedir soruları cevaplanacak Durgā Pūcā Festivali / Dussehra Festivali hakkında bilgi verilecektir.

Durgā Pūcā / Dussehra Nedir?

Durgā Pūca Tanrıça Durgā’ya atfedilen ve Vicayādaşmī (Dasara) festivalini de içine alan bir Hindu dini bayramdır. Peki bu Tanrıça kimdir? Hindu dini geleneğinde yaygın olan ve en çok saygı duyulan tanrıçalardan biridir. Bu tanrıça koruma, güç, annelik, yıkım ve savaşlarla ilişkilendirilir. Hindu mitolojinde onunla ilgili çeşitli mitler ve bilgiler yer alır. Bu mitler ve olaylar üzerinden onun adına çeşitli festivallerde düzenlenir. Bunlar arasından hem Hindular arasında hem de dünya genelinde en popüler olanı Durgā Pūca/Dussehra’dır. Kuzey Hindistan’ın Hindī konuşan bölgelerinin bazılarında Ram Lila, Bengal’de Akal-Bodhan, Şaradiya Pūcā, Şarodotsav; Gucarat, Uttar Pradeş, Pencap, Kerala ve Maharaştra’da Navaratrī Pūca; Himaçal Pradeş’te Kullu Dussehra; Tamil Nadu, Karnataka, Maisur’da Dussehra olarak adlandırılır. Dokuz gün sürdüğü için bu festivale Navaratrī de denilmektedir.

Durgā Pūcā / Dussehra Festivali Ne Zaman Kutlanır?

Hindular festivallerini kutlamak, ritüellerini icra etmek için ay takvimini kullanmaktadır. Bu nedenle her sene kutlamanın günü değişmektedir. Durgā Pūcā/Dussehra Festivali de Hindu takviminin Aşvin ayında kutlanmaktadır. Bu ay Gregoryen/Miladi takvimin Eylül-Ekim aylarına denk gelmekte genellikle dokuz gün sürmektedir. Uyuyan Durgā’nın uyanması ile başlayan festivalin her bir gününde Dūrga’nın dokuz formu olan Şailputri, Brahmacharini, Çandraghanṭa, Kuşmanda, Skanda Mata, Katyayani, Kalaratri, Maha Gauri ve Siddhidatri’ye tapınılır. Ancak Bengal, Odisha, Assam, Chārkhaṇḍ ve Bihar’da dört gün devam etmektedir. Bu festival 2021’de 11-15 Ekim, 2022’de 1-5 Ekim’de, 2023’de 20-24 Ekim, 2024’de 9-13 Ekim, 2005’de 28 Eylül- 2 Ekim günlerinde kutlanacaktır.

Durgā Pūcā / Dussehra Festival Neden Kutlanır?

Durgā Pūcā/Dussehra

Durgā Pūcā/Dussehra Festivali Tanrıça Durgā’nın ifritlerle olan savaşı ve zaferini anlatan mitleri anmak için kutlanır. Dūrga Pūcā Festivali ile ilgili mitler ve bilgiler genel olarak Purāṇa adı verilen metinlerde yer alır. Dūrga Pūcā festivalinin içinde yer alan Vicayadaşmi Festivali ile ilgili bilgiler ise Purāṇalar’da ve özellikle Rāmāyana Destanında yer alır. Anlatımlar Tanrıça Durgā barışı, refahı tehdit eden kötülükler ve şeytani güçlerle (ifrit)ve Dharma’nın iyinin kötü üzerindeki gücüyle savaşmaya odaklanır. Durgā’nın ezilenlerin kurtuluşu için kötülere karşı ilahi gazabını saldığına yaratılışı güçlendirmek için yıkımı gerektirdiğine inanılır.

Durgā Pūcā/Dussehra Festivali Nasıl Kutlanır?

Durgā Pūcā

Kötülüğe karşı iyiliğin zaferini anlatan Durgā Pūcā/Dussehra Festivali büyük bir coşkuyla kutlanır. Festival gelmeden insanlar evlerini temizlerler ve süslerler; kendilerine yeni kıyafetler alırlar. Festival günlerinde arkadaşlara ve aileye hediyeler, hizmetlilere yeni giysiler verilir. İnsanlar şenlikli yemekler pişirir, özel tatlılar yaparlar. Bu festival tüm Hindistan’da aynı şevkle ve coşkuyla yaşansa da kutlamalarının süslemeleri, heykelleri, okunan mantraları (ilahi) ve sunulan kurbanları kutlanan bölgelere göre değişiklik arz eder. Böylece zamanla Bengali ve Bengali olmayan şekilde kutlanan iki çeşit Durgā Pūca/Dussehra Festivali ortaya çıkar. Bu iki çeşit kutlama günümüzde de devam eder. Bu kutlama şekillerinden Bengali olan formu Hindistan’da Bengali topluluklar tarafından ortak bir şekilde kutlanır. Vejetaryen olmayan lezzetleri içeren iyi ve zengin yiyecekler pişirilir, keçi kurban edilir. Bengali olmayan biçimi ise Hindistan’ın diğer bölgelerinde kutlanır. Bu kutlama şeklinde Hindular dokuz gün boyunca vegan beslenirler. Bu nedenle et, yumurta, soğan ve hatta sarımsak tüketmezler. Festival sırasında normal sofra tuzu yerine yemek pişirmek için alternatif kaya tuzu kullanılır. Patates, tatlı patates, limon, çiğ veya yarı olgun balkabağı, çiğ balkabağı, ıspanak, domates, su kabağı, salatalık, havuç gibi sebzeleri tüketir. Tüm fast food, konserve yiyecekler ve soğan veya sarımsak kullanılarak hazırlanan yiyeceklerden kaçınılır. Her günün kendine has rengi vardır ve kadınlar bu renklere uygun bir şekilde giyinmeyi tercih ederler.

Durgā Pūcā hazırlık

Festival birinci günün rengi enerjiyi ve mutluluğu temsil eden parlak ve canlı turuncudur. Tanrıçanın, anne meskenini yıllık ziyareti için yeryüzüne inmeye çağrıldığı gün olan Mahalaya’da başlar. Bu gününde heykeltıraşlar sadece Tanrıça Durgā’nın gözlerini yapar ve içlerindeki renkleri doldurur. İkinci günün rengi barış ve saflığın sembolü beyazdır. Durgā’nın Brahmacharini tezahürüne tapınılır. Bu tanrıçanın festival boyunca azalan yiyecekleri çekilen suları yeniden vereceği düşünülür ve ona mantralar okunur. İkinci gününde bu beyaz giymenin hayata büyüme, uyum ve taze enerji getirdiğine inanılır. Üçüncü günün rengi güzelliği ve korkusuzluğu ifade eden kırmızıdır. Yarım ay anlamına gelen tanrıça Çandraghanṭa’ya tapınır. Ruhsal aydınlanmaya yardımcı olan bu tanrıçanın ferahlık, sükûnet ve barış getireceğine inanılır.

Festivalin dördüncü günün rengi sağlık ve zenginlik için iyi kabul edilen mavidir. Tapınakta Dūrga’nın uyanması için dua edilir. Beşinci gün rengi mutluluğun semboli saridır. Ay giderek büyüdüğünü ve festival gecesinin geldiğini hatırlatan Saptami Pūcā uygulanır ve Dūrga’nın canlandığı düşünülür. Altıncı günün rengi başlangıçları ve büyümeyi ifaden yeşildir. Tanrıça Durgā’nın ifrit Mahisha’yı öldürdüğü gün olduğu için çok önemlidir. Bu nedenle bugün tanrıça Durgā’nın silahlarına tapınılır ve ondan yardım istemeyi ifade eden Mahashtami Pūcā yapılır. Yedinci günün rengi dönüşüm gücünü temsil eden gridir. İfrit Raktabicā’yı öldüren tanrıça Kālarātri’ye kötülüklere karşı kendilerini korumaları için tapınılır. Bugün Bengalli Hindular keçi, boğa ve koyundan oluşan özel bir kanlı kurban uygulanır. Sekizinci günün rengi aklın ve barışın gücünü temsil eden mordur. Durgā’nın sekizinci tezahürü olan tanrıça Māha Gauri’ye tapınılır. Bugün festivalin en verimli günüdür. Dokuzuncu günün rengi Tavus kuşu yeşilidir. Bu rengin adanmışların arzularını yerine getirdiğine inanılır. Tanrıça Siddhidatri’ye tapınılır. Bugün festivalin başarılı bir şekilde tamamlandığına işaret eder.

Durgā Pūcā

Tanrıça Durgā’nın heykeli suya bırakılırken onun enerjisinin görüldüğüne inanılır. Kanya Pūcā ritüeli icra edilir. Bu ritüelde Tanrıça Durgā’yı temsil eden küçük kızlara tapılır, yiyecek ve hediyeler sunulur. Ayrıca Durgā Pūcā’nın son gününde ülke genelinde hem tanrıça Dūrga’nın ifrit Mahişa’ya hem de Rāma’nın on başlı Rāvana’ya karşı kazandığı zaferi içi kutlanır Ravana kuklalarının yakılmasıyla sona erer. Durgā Pūcā/Dussehra festivali boyunca dört günlük kutlama çok önemlidir ve büyük önem taşır. Bunlar Saptami (yedinci gün), Ashtami (sekizinci gün), Navami (dokuzuncu gün) ve Dashami (onuncu gün)dir.

Kumari Pūcā

Durgā Pūcā/Dussehra Festivali Yemekleri

Hint festivallerinin vaz geçilmesi bu günlerde yapılan özel yemeklerdir. Durgā Pūcā/Dussehra festivalinde bölgeden bölgeye değişen çeşitli yemekler yapılmaktadır. Özellikle Bengalle mahsus yemekler bu festivale damgasını vurmaktadır. Bengal dışında yapılan yemekler ise daha çok vejetaryendir. Festival sırasında kutlamalar için kurulan geçici yapılarda (pandal) nefis ve de enfes lezzetlerle dolu yiyecek tezgâhları sıralanır. Bu yerler Hintlilerin olduğu kadar yabancı turistlerin de ilgi odağıdır. İşte Durgā Pūcā/Dussehra festivalinde yapılan bazı yemekler:

sandeş

Sandeş: Bengale ait süt ve şekerle yapılan bir tatlıdır.

luçi

Luçi: Hamurun kızgın yağda kızartılması ile yapılan bir tür pişidir.

alu pakora

Alū pakora: buğday unu, mısır unu,çeşitli baharatlar ve suyun karışımından oluşan hamura ince dilimlenmiş patateslerin batırıp çıkarttıktan sonra kızgın yağda kızartılması ile yapılan bir çeşit atıştırmalık.

kaddu halva

Kaddu khūs khūs ka halva (Haşhaşlı bal kabağı helvası) Haşlanmış balkabağına, haşhaş, kakule, şeker ile yapılan, kuru üzüm, chironci (bir tür fındık) ile süslenen tatlıdır.