Hint Çayı Nedir, Hindistan’da Çay Kültürü

Hint Çayı, Hint Çay Kültürü, Hint Çay Çeşitleri Nelerdir, Hint Çayı Nasıl yapılır Masala çayı nasıl yapılır gibi konular dünya genelinde merak edilen konular arasında yer alır. Günümüzde kahve kadar popüler olsa da çay uzun yıllar uzun yıllardır insanın hem şifa amaçlı hem lezzet amaçlı kullandığı bitkilerden biridir. Hindistan, Çin, Tayland ve Myammarda çayın çok yetiştiği yerlerdir. Ticari ürün olarak sistemli şekilde yetiştirilmesi eski Çin imparatorluklarına kadar uzanır. Hindistan’da ise çayın ticari üretimi İngiliz Doğu Şirketi’nin gelişine kadar yapılmaz. Ancak bu Hindistan’da çayın bilinmediği anlamında gelmez. Ayurveda uygulaması, uzun süredir devam eden bitki çaylarını kullanma geleneği vardır. Bu çaylarla çeşitli hastalıklar tedavi edilir.

Biz bu yazımızda daha sık bir şekilde tüketilen siyah çaydan bahsedeceğiz. Çok çay içen bir ülke olarak Hindistan günümüzde %70’inden fazla tüketim oranıyla dünyanın en büyük çay üreticilerinden biridir. Hint çayı Hintliler yaşam tarzlarının ayrılmaz bir parçasıdır. Verimli toprakları ve harika doğası ile Hindistan’da pek çok Hint çay çeşiti yetişir. Her ne kadar günlük hayatta çay içme alışkanlığı sonradan Hindistan’da gelse de kendine has teknikleri ile hazırladıkları çay ile Hint çay kültürünü oluşturur. Böylece Hint çayı nasıl yapılır sorusu dünyanın en merak edilen  konuları içinde yer almayı başarır.  Bu yazımızda  Hint Çayı, Hint Çay Kültürü, Hint Çay Çeşitleri Nelerdir, Hint Çayı Nasıl Yapılır ile ilgili merak edilen soruları ve bilgileri paylaşacağız. Hint çay çeşitlerini bahsettikten sonra hindistan’da yaygın olan çay yapım şekilleri özellikle de Masala çayı nın nasıl yapıldığını anlatacağız.

Hindistan’da Çayının Tarihi

Çay Hindistan’da yetişen ve yetiştirilen bir bitki türüdür. Ancak Hindistan’da çayla ilgili bilgiler en erken miladi birinci asırda Buddhist keşişlerin Boddhidharma hikayelerinde ortaya çıkar. Sömürge öncesi döneme kadar çayın ekilip farklı şekillerde tüketilmesi ile ilgili net bilgi bulunmamakla birlikte farklı bölgelerin yerel sakinleri tarafından içildiği bilinmektedir. Örneğin çay bitkisinin yetiştiği bölgelerin sakinleri olan Singpho ve Khamti kabilesi 12. yüzyıldan beri çay tüketmektedir.

İngiliz Doğu Hindistan Şirketi’nin Hindistan’da kurulmasından sonra 1820’lerin başında şirket günümüz Hindistan’ın Assam eyaletinde geleneksel olarak Singpho kabilesi tarafından demlenen bir çay çeşidinden büyük ölçekli çay üretimine başlar. 1826’da İngiliz Doğu Hindistan Şirketi İngiliz-Burma savaşından sonra yapılan Yandaboo Antlaşması ile Assam bölgesini Ahom krallarından devralır. 1837’de Yukarı Assam’daki Çabuā’da ilk İngiliz çay bahçesi kurulur. 1840’ta Assam Çay Şirketi bölgede yerel sakinlerin sözleşmeli çalıştırarak ticari çay üretimine girişir. 1850’lerden itibaren Hindistan’da çay endüstrisi hızla genişler ve çay tarlaları için geniş araziler ayrılır. 20. yüzyılın başlarında Assam, dünyanın önde gelen çay üreten bölgesi haline gelir. Bu yüzyılın başında Hint çayı çoğunlukla üst ve orta sınıf Hintliler tarafından tüketilir; çayın büyük çoğunluğu Batı’ya ihraç edilir. Hindistan’da çay içimi arttırmak için çeşitli şirketlere ait at arabalarında ücretsiz çay örnekleri sunulur. 1907 gibi erken bir tarihte, bir İngiliz çay şirketi olan Brooke Bond, çay dağıtmak için at arabalarıyla çay dağıtmaya, biraz süt ve şekerle çay içme geleneği tanıtmaya yapmaya başlar. 1950’lerde Hint çayının daha geniş yerel pazar için daha uygun fiyatlı hale gelir.

Hint Çayı Nedir?

İngilizlerin çabaları ile çay içme geleneği Hindistan’a yayılsa da çayı yapma şekilleri farklıdır. Nitekim Hintliler İngilizler gibi çayı öncen demleyip sonra fincanlara döküm aşamasında süt eklemek yerine çayı süt ile pişirirler. Çay yaprakları önce çeşitli baharat ilaveleriyle kaynatıldıktan sonra süt ve şeker ilave edilerek bir kez daha kaynatılır. Genel olarak Hindistan’daki çay tiryakileri sütlü çay içerler. Ayrıca bölgesel ve kültürel ilişkilere bağlı olarak başka birçok popüler varyasyon vardır. Güney Hindistan’da Masala Çay yerine sadece süt ve şekerle demlenmiş çay en önemli içecektir. Assam’da  Ronga Sāh (sütsüz kırmızı çay) ve Gakhir Sah (sütlü çay) yaygındır. Batı Bengal ve Bangladeş’te Gakhir Sah Çay denir. Kuzey Hindistan’da Masala Çay, Kadak Çay, Malai Çay (kremalı çay) daha popüler varyasyonlardan bazılarıdır.

Hint Çay Kültürü

çay vala

Hindistan’da çay yapan ve satan kişilere çay vālā (चाय वाला) denir. İngilizler, Hindistan’da çay ekimini ve çay içme geleneğini yaygınlaştırmaya çabalarından sonra çay vālāların sayısı artmaya başalar. Günümüzde çay vālālar Hindistan’ın ayrılmaz bir kültür parçasını oluşturur. Onlara caddelerde, sokak köşelerinde, ara sokaklarda, otobüs duraklarında, tren istasyonlarında, nehir kenarlarında kısacası her yerde rastlamak mümkündür. Her bir çay vālā hem müşteriyi memnun etmek hem de müşteri çekmek için çayları için özel karışımlar hazırlarlar ve kendileri has sunum şekilleri geliştirirler.

Genellikle çay vālālar çaylarını kulhar adı verilen tek kullanımlık fincanlarda sunarlar. Şikora ismiyle de bilinen bu fincanlar boyasız, sırsız kulpsuz kil fincanlardır. Günümüzde kulharlar Kalküta’da hala popüler olsa da ülkenin geri kalan bölgelerde çay vālālar çam bardak veya tek kullanımlık plastik yahut karton bardakları kullanırlar.

Hint Çay Çeşitleri Nedir?

Hindistan’da çay büyük ölçüde 6 bölgede yetiştirilir ve her birine bölgenin adı verilir. Bunlar Assam çayı, Darcīng (Darjeeling) çayı, Nilgiri ve Sikkim çayı , Terai çayı , Doars çayıdır.  Bunların her biri toprağa, havaya ve bölgeye göre farklı bir tada, renge ve aromaya sahiptir.

Assam çayı koyu renkli ve sert bir tadı vardır. Assam’da kış mevsimi daha ılıman geçtiğinden tüm yıl boyunca çay hasatı yapılabilir. Ancak en iyi Assam çayı ilkbahar ve yazın musonrüzgarları başlamadan hasat edilendir. Mart-Nisan ayında yapılan ilk hasatın çayı daha aromatik ve hafiftir. Mayıs-Haziran’daki ikinci hasat çayının rengi daha koyu, sert ve acı tadı daha belirgindir.

Darcīng (Darjeeling) en meşhur siya çaydır. Dünya’daki çay tutkunları için Darcīng (Darjeeling) en kaliteli  siyah çaydır. Yüksek rakımlı dağ yamaçlarında yavaş büyüyen Darcīng (Darjeeling)  çayının tadı hafif ve meyvemsidir. Bahardaki (Mart-Nisan) hasat en yüksek kaliteli hasattır. Bu hasattaki çayın rengi açık  tadı çiçeksidir. Bu çay uzun süre bekletilmeden tüketilmelidir. Mayıs ve Haziran hasatındaki Darcīng (Darjeeling)  çayı fazla güneş aldığından rengi yoğun olup fındıksı bir aromaya sahiptir. Bu çaya kakule çok yakışır.

Nilgiri çayı Hint alt kıtasının güneybatısının iç kesimlerinde yetişir. tadında belirgin ve keskin narenciye aroması vardır. Rengi kızıl-kahverengi tondadır. İngiliz çay severlerin tamak tadına hitap ettiğinde bir çok İngiliz bu çayı kullanır. En kaliteli  Nilgiri çayı Şubat -Nisan ve Temmuz-Eylül ayları arasında yetişir.

Sikkim çayı genel özellikleri ve hasat mevsimi açısından Darcīng (Darjeeling) benzer. Fiyatı daha uygundur.

Terai çayı düşük-orta kalitede bir çaydır. Bu nedenle ihracat için önem teşkil etmez. Daha sert bir tadı olan Terai çayının hasat mevsimi ve çayı işleme süreçleri Darcīng (Darjeeling)  ile aynıdır.

Doars çayı Assam çayının tadına benzer. Bu çay ortalama bir kalitededir. Doars çayı Nisan ve Kasım sonu hasat edilir. Güney Hindistan’da Nilgiri çayı daha yaygın olarak kullanılır. Diğer yerde daha popüler olan Assam çayıdır.

 Hint Çayı Nasıl Yapılır?

ronga saah çayı

Ronga Sāh çayı: Ronga Sāh kelimesi, kırmızı çay (Lal Çāy) anlamına gelen Assamca bir kelimedir. Assam ve Sikkim’de yaygındır. Bu çay içinde herhangi bir süt ve bol miktarda bal veya şeker ilavesi olmayan basit siyah çaydır.

Yapımı: iki kişilik için bir tencereye ya da çaydanlığa iki su bardağı suyu koyup kaynatmaya başlayın. Su kaynamaya başladıktan sonra iki kaşık çayı tencereye ya da çaydanlığa koyup bir müddet bekletin. Daha sonra şekerli veya şekersiz bir şekilde sunumunu yapabilirsiniz.  Genellikle Ronga Sāh çayının tadı ve aromasındaki ilave canlanma için balla tüketilir.

tereyağlı çayı

Tereyağlı çayı: Tibetçe’de po cha veya Ladakhi dilinde gur gur olarak bilinir. Ladakh, Sikkim, Nepal, Butan ve Tibet’in Himalaya bölgelerinde yaşayanların içtiği bir çaydır. Geleneksel olarak çay yaprakları, yak yağı, su ve tuzdan yapılır. Ancak daha ucuz ve yaygın olarak bulunabildiği için inek sütünden yapılan tereyağı daha fazla kullanılır. Tibet geleneklerine göre tereyağlı çay Pemagul adlı bir bölgeden gelen özel bir siyah çay kullanırlar. Her çay yudumundan sonra ev sahibi kâseyi yeniden doldurur. Böylece misafir kasesini asla boşalmaz.

Yapımı: İki kişilik için dört su bardağı su bir tencereye yada çaydanlığa su koyup kaynatılır. Ocağın altı açıkken üzerine iki yemek kaşığı siyah çay eklenerek birkaç dakika demlenmesini bekleyin. Demlenmiş çaya yarım çay kaşığı tuz ve yarım su bardağı sütü ekleyin. Bir iki dakika daha kaynattıktan sonra ocağın altı kapatın. Daha sonra iki yemek kaşığı tereyağını (tercihe göre tuzlu veya tuzsuz) çaya ekleyerek mikserle karıştırın. Çayı hemen servis edin.

pembe çay

Pembe çay: Gulabi çāy veya saf çāy olarak da adlandırılan bir öğlen çayıdır. Keşmir’in geleneksel içeceğidir. Diğer çaylardan farkı ise çok kokulu ve kremsi olmasıdır. Geleneksel olarak Keşmir çay yaprakları, süt, tuzdan yapılır ve semaverde pişirilir. Daha belirgin bir pembe renk vermesine yardımcı olmak için bir tutam kabartma tozu eklenir. Bu çayın yeni bir çeşidi de şeker içerir ancak geleneksel olarak Keşmir’de tüketilmez.

Yapımı: İki su bardağı buzlu suyu bir tencere ya da çaydanlığın içine koyup bir küçük tarçın çubuğunu, bir yıldız anasonu, dört karanfili, dört kaküle ve bir yemek kaşığı Keşmir çayını koyup kaynatmaya başlayın. Kaynamaya başlayınca içine yarım çay kaşığı karbonatı ve bir tutam tuzu ekleyin. Bir iki dakika kaynattıktan sonra iki su bardağı buzlu suyu çaya ekleyerek karışım pembe bir renk alana kadar karıştırın. Ayrı bir kapta yarım litre sütü kaynattıktan sonra yarım fincan krema ile çayın içine dökün. Tekrar bir iki dakika kaynattıktan sonra servis yapabilirsiniz.

masala çayı

Baharatlı çay/Masala Çāy: Kadak çay olarak da adlandırılır. Siyah çayın süt ve baharat karışımı ile kaynatılmasıyla yapılan bir çaydır. Bu çay sadece Hindistan’da değil tüm dünyada popülerdir. Geleneksel olarak manda sütü ile yeşil kakule, tarçın çubukları, öğütülmüş karanfil, öğütülmüş zencefil ve karabiber ile siyah çay yapraklarının kaynatılması olarak hazırlanır. Her Hintli ailenin masala çayı yapmak için kendi ait tarifi vardır. Buna göre baharatların kombinasyonu, süt miktarı, su ve kullanılacak çay türü değişebilir. Günümüzde marketlerde masala çayı hazır toz karışımları yahut poşet çay şeklinde hazır bir şekilde bulunabilir ve kolayca yapılabilir.

Yapımı: İki su bardağı suyu tencere ya da çaydanlığa koyup üzerine iki tatlı kaşığı çay ekleyerek kaynatın. Çayın rengi ortaya çıktıktan sonra içine sırası ile bir yarım çubuk tarçın, 4-5 tane karanfili ve yeşil kakuleyi, bir yıldız anasonu tokmakla ezdikten sonra yarım çay karışı karabiber ile kaynayan çayın içine atın. Bir iki dakika sonra iki su bardağı sütü (iste bağlı süt çeşidini kullanabilirsiniz) ekleyerek üç-dört dakika daha kaynatın. Tatlandırmak için bir tatlı karışı şeker yada bal ekleyerek afiyetle içebilirsiniz.