Hintçe Dönüşlülük Zamiri

Önceden de bahsettiğimiz üzere zamir, ismin yerine geçen ve ismin yerine getirdiği bütün işlevleri ve görevleri yerine getiren isim soylu sözcüklerdir. Hintçe dil bilgisinde zamirler için sarvanām (सर्वनाम) kelimesi kullanılır Hintçe’de zamirler şahıs, belirli, belirsizlik, soru, dağlama ve dönüşlülük olmak üzere altıya ayrılır. Bunlardan biri de Hintçe dönüşlülük zamirdir. Biz bu yazımızda Hintçe dönüşlülük zamirlerinden bahsedeceğiz. Hintçe dönüşlülük zamirlerinin nasıl kullanıldığını göstereceğiz.
Hintçe Zamirler VI/ Hindī Zamirler VI
Hintçe Dönüşlülük Zamiri
Hintçe Dönüşlülük zamiri eylemi yapan ve aynı zamanda bu eylemden kendisi etkilenen zamirdir. Bir başka ifade ile yapılan işin kendisine döndüğünü belirten zamir çeşididir. Hintçe dil bilgisinde Hintçe Dönüşlülük zamiri Nicvāçak Sarvanām (निजवाचक सर्वनाम) şeklinde ifade edilir. Hintçe dönüşlülük zamirininde altı farklı kullanım şekli vardır. Aşağıda bunlar ayrı ayrı ele alınmaktadır.
- Hintçe dönüşlülük zamirinde “kendi” kelimesi kullanılır. Konuşanın kendisinden bahsederken kullandığı bu kelime, Hintçe Dönüşlülük zamirinde अपना-apnā +sahiplik eki, अपना +son ek kullanılır.
- अपना kelimesine alternatif olarak Sanskṛt स्वयं-svayam, Urduca खुद-khud kelimeleri de kullanılır. स्वयं-svayam, ve खुद-khud kelimeleri Ancak ifade edilir. Şahıs zamirlerinin yerini tutan “kendi” sözcüğü kolayca sıfatlara dönüştürülemez. Bu nedenle çoğunlukla अपना-apnā kullanılır.
Örnek: हम खुद सब्ज़ियाँ खरीदती और स्वयं पकाती हैं। Ham khud sabziyān kharīdtī aur svayam pakīti hain. Sebzeleri kendimiz alırız ve kendimiz pişiririz.
मैं ने सभी हरे मौज़े स्वयं (अपने आप) बुने। Main ne sabhī mauze svayam (apne āp) bune. Ben yeşil çorapların hepsini kendim ördüm.
- Hintçe dönüşlülük zamiri अपना tekil ve çoğul kullanımı yoktur.
- Hintçe dönüşlülük zamiri için kullanılan आप ही- āp hī ve अपने–आप-apne-āp kelimeleri Türkçe’de kendim, kendimiz, kendin, kendiniz, kendisi, kendileri zamirlerini ifade eder.
Örnek: मैं सारा घर आप ही (अपने-आप) साफ करता हूँ। main sārā ghar āp hī (apane-āp) sāf karta hūn. Ben tüm evi kendim temizlerim.
वह अपना बायसाइकिल आप ही (अपने-आप) मरम्मत करती थी। Vah apna bāysāikil āp hī (apane-āp) marammat karti thi. O kendi bisikletini kendi tamir ederdi.
- अपने से-apne se kullanımı Türkçe’ye kendi kendine, tek başına şeklinde çevrilebilir. Bu kelime Hintçedeki tek başına, yalnız başına manasına gelen अकेला, अकेले, अकेली yerine de kullanılır.
Örnek: मेरी बहन ने अपने से केक बनाया। Meri behen ne apne se kek banāya. Kardeşim tek başına/kendi kendine kek yaptı.
वह अपने से रात गली चलता था। Vah apne se rāt galī çalta tha. O, tek başına gece sokakta yürürdü.
- का आपस , की आपस , के आपस Türkçe’de kendilerinin, kendimizin şeklinde çevrilebilir. का, के, की ekleri isimle uyumludur. Karşılıklı, birlikte gibi anlam veren आपसी zamiri आपस का kullanımı ile aynıdır.
Örnek: पौधों को पानी देना उनके आपस जिम्मेदार था। Paudhon ka pānī denā unke āpas zimmedār tha. Bitkilere su vermek onların ortak sorumluluğuydu.
यह हमारी आपस के बात है।Yah hamārī āpas ke bāt hai. Bu bizim (karşılıklı, ortak) kendimizin meselemizdir.
- Kendi aralarında, kendi aramızda, kendileri arasında zamirlerini ifade etmek için आपस में kullanılır.
Örnek: उन्होंने आपस में अंकारा जाने का फैसला किया। unhon ne āpas men Ankara cane ka faisla kiya. Onlar kendi aralarında Ankara’ya gitmeye karar verdiler.
हमने आपस में बहस किया था। Ham ne āpas men behes kıya tha. Biz aramızda tartışmıştık.
- अपने से zamirinden sonra sıfat kullanılırsa karşılaştırma anlamı verir. (अपने से+Sıfat)
Örnek: अपने से बड़ों को सम्मान करो! Apne se badhon ka samman karo! Kendinden büyüklere saygı duy!
अपने से छोटों को प्यार करो! Apne se çhoṭon ko pyār karo! Kendinden küçükleri sev!