Hintçede Sesli Harfler Nasıl yazılır, Hintçede Sessiz Harfler Nasıl Yazılır
Daha önce Hintçe’de kaç 13 ünlü, 33 ünsüz sessiz, 3 fonetik sesin olduğundan bahsetmiştik. Bu yazımızda Hintçe sesli harfler nasıl yazılır, Hintçe sessiz harfler nasıl yazılır dan bahsedeceğiz.
Hintçe Sesli Harfler Nasıl Yazılır?
Hintçe/Hindī sesli harflere svar (स्वर) denir. Bunlar on üç tane olup sırası ile अ/a आ/ā, इ/i, ई/ī, उ/u, ऊ/ū, ऋ/ṛ, ए/e, ऐ/ai, ओ/o, औ/au dur. अ seslisinin dışında tüm sesli harfleri gösteren bir de sembolleri vardır. Bu fonetik işaretler Hintçede mātrā (मात्रा) şeklinde ifade edilir. Bunlar sırasıyla -, ा, ि, ी, ु, ू, ृ, े, ै, ो, ौ şeklinde gösterilir.
क + – = क |
क् + आ =का | क् + इ = कि | क् + ई = की | क्+ उ = कु | क् + ऊ = कू |
क् + ऋ = कृ | क्+ ए = के | क् + ऐ = कै | क् + ओ = को |
क् + औ = कौ |
Hintçe Sesli harflerin yazımı kendisinden önce ve sonra gelen sesli ve sessiz harflere göre yazımı değişir. Peki Hintçe sesli harfler ne zaman açık ne zaman sembol şeklinde gösterilir?
- Hintçede her sessiz harfin içinde gizli bir अ/a sesi vardır. Bu nedenle bu harf cümlenin başında yer almadıkça açıkça yazılmaz.
Örnek: क + अ+ ल् = कल dün, yarın प+ अ+ न्+ ख् = पंख kanat द+ अ + ण् + ड् = दंड ceza
- Kelime sesli bir harf ile başlıyorsa burada harf açıkça yazılır.
Örnek: आ+ ज्= आज bugün ऊ+ ण् + ट् = ऊंट deve इ + श् + व + अ + र् = ईश्वर tanrı
- İki sessiz harfin arasına अ/a seslisinden başka bir sesli harf geliyorsa bu sembol şeklinde yazılır.
Örnek: म + ए + ज़् = मेज़ masa ज + आ + ल् = जाल ağ क + ए + ल + आ = केला muz
- Bir kelimede sesli bir harften sonra başka bir sesli harf daha geliyorsa ilk harf sembol ikinci harf açıkça yazılır.
Örnek: क+ अ + स + आ + ई = कसाई kasap न + आ + ई = नाई berber ख + आ + ई = खाई uçurum
- Bazı kelimelerde sessiz harften sonra gelen sesli harf açıkça yazılır. Ancak bunlar istisnadır.
Örnek: क + ई = कई çok, birçok न + ई = नई yeni
Hintçe/Hindī Sessiz Harfler Nasıl Yazılır?
Hintçe sessiz harflere vyancan (व्यंजन) denir. Bunlar otuz üç tanedir.
क ka |
ख kha | ग ga | घ gha | ङ ṅa |
च ça |
छ çha | ज ca | झ cha |
ञ ña |
ट ṭa |
ठ ṭha | ड ḍa | ढ ḍha |
ण ṇa |
त ta |
थ tha | द da | ध dha | न na |
प pa | फ pha | ब ba | भ bha |
म ma |
य ya |
र ra | ल la | व va | |
श şa | ष şa | स sa |
ह ha |
|
Hintçede sesli harfler kendinden sonra gelen sessiz harfin durumuna göre çeşitli şekillerde yazılır. Bunlar aşağıda verilen genel kurallara göre şu şekildedir:
- व, प, च, ल, ग, ख, न, ञ, ज gibi ünsüzleri altına konulan bir çizgi ile yazıldığında bu çizgi düşürülür.
Örnek: अ + च् + छ् + आ = अच्छा iyi ग् + य + आ + र् + अ + ह् + अ = ग्यारह on bir
म् + उ + ख् + य् + अ = मुख्य önemli, başlıca
- द, ट, ड, ढ gibi ünsüzlerin altına konulan çizgi ile yazıldığında birleştirilen ünsüz önceki ünsüzün altına aşağı doğru konulur yada ünsüzün yanına yerleştirilir.
Örnek: द् + व् + आ + र् + अ = द्वार giriş kapısı, kapı ख् + अ + ट् + ट + आ = खट्टा ekşi
- क, फ, झ gibi ünsüzlerin altına konulan çizgi ile yazıldığında bu çizginin sağ tarafındaki parçası düşürülebilir veya aşağıya konulan çizgi durabilir.
Örnek: म् + अ + क् + ख् + अ + न् + अ = मक्खन tereyağı
- र् herhangi bir ünsüzden önce gelirse र् takip eden ünsüzün üstüne yazılır ve iki hecenin arasında okunur.
Örnek: न् + इ + र् + भ् + अ + र् + अ = निर्भर bağlı व् + अ + र् + ष् + अ = वर्ष yağmur
- र harfini sonunda doğal olarak var olan अ sız bir ünsüz takip ederse र harfi o harfin altına yazılır.
Örnek: प् + र् + अ + य् + आ + स् + अ = प्रयास gayret प् + र् + अ + स् + इ + ध् + अ = प्रसिध meşhur
- İki benzer sessiz bir araya geldiğinde ilk ünsüz sesli değilse ve ikinci ünsüz sesli harfli ise çift ünsüz olarak adlandırılır ve birleşik yazılır.
Örnek: प् + अ + क् + क + आ = पक्का olgun, tam, kesin प् + अ + त् + त् + आ = पत्ता yaprak
Hintçe/Hindī’de En Sık Kullanılan Sessiz Harf Birleşimleri
क्क kka |
क्ख kkha |
क्छ
kçha |
क्त
kta |
क्त्य
ktya |
क्त्र
ktra |
क्त्व
ktva |
क्न
kna |
क्न्य
knya |
क्म
kma |
क्य
kya |
क्र kra |
क्र्य krya |
क्ल
kla |
क्व
kva |
क्क्ष
kkşa |
क्ष्म
kşma |
क्ष्य
kşya |
क्ष्व
kşva |
ख्न
khna |
ख्य
khya |
ख्र
khra |
ग्द
gda |
ग्ध gdha |
ग्न gna |
ग्भ
gbha |
ग्र
gra |
ग्ल
gla |
ग्व
gva |
घ्न
ghna |
घ्म
ghma |
घ्य
ghya |
घ्र
ghra |
ङ्क
ṇka |
ङ्ख
ṇkha |
ङ्क्त
ṇkta |
ङ्ग
ṇga |
च्क
çka |
च्च
çça |
च्छ
ççha |
च्ञ
çña |
च्म
çma |
च्य
çya |
छ्य
çhya |
ज्ज
cca |
ज्झ
ccha |
ज्य
cya |
ज्र cra |
ज्व cva |
ञ्च
ñça |
ञ्छ
ñçha |
ञ्ज
ñca |
ञ्य
ñya |
ट्ट
ṭṭa |
ट्र
ṭra |
ट्य
ṭya |
ठ्ठ
ṭhṭha |
ठ्र
ṭhra |
ड्य
ḍya |
ढ्र
ḍhra |
ण्ट
ṇṭa |
ण्ठ
ṇṭha |
ण्ढ
ṇḍha |
ण्ण
ṇṇa |
ण्म
ṇma |
ण्य
ṇya |
त्क
tka |
त्क्र
tkra |
त्त
tta |
त्त्य
ttya |
त्तत्र
tttra |
त्त्व ttva |
त्थ ttha |
त्न
tna |
त्प
tpa |
त्म
tma |
त्र
tra |
त्र्य
trya |
त्त्र
ttra |
त्स्न
tsna |
त्स्र
tsra |
त्स्त्र
tstra |
त्स्य
tsya |
थ्म
thma |
थ्य
yhya |
द्ग
dga |
द्ग्य
dgya |
द्ग्र
dgra |
द्छ
dçha |
द्द
dda |
द्ध
ddha |
द्न
dne |
दृ
dṛ |
द्ब
dba |
द्भ
dbha |
द्भ्य dbhya |
द्म dma |
द्य
dya |
द्र
dra
|
द्व
dva |
ध्न
dhna |
ध्म
dhma |
ध्य
dhya |
ध्र
dhra |
ध्व
dhva |
न्त
nta |
न्त्य
ntya |
न्त्र ntra |
न्द nda |
न्द्र
ndra |
न्द्द
ndda |
न्ध
ndha |
न्ध्र
ndgra |
न्न
nna |
न्म
nma |
न्य
nya |
न्र
nra |
न्ल
nla |
न्व
nva |
न्स
nsa |
प्त
pta |
पत्य
patya |
प्न
pna |
प्प
ppa |
प्म
pma |
प्र
pra |
प्स्व
psva |
ब्घ
bgha |
ब्ज
bca |
ब्द
bda |
ब्भ
bbha |
ब्न bna |
ब्भ्य bbhya |
ब्य
bya |
ब्र
bra |
भ्न
bhna |
भ्भ
bhbha |
भ्य
bhya |
भ्र
bhra |
भ्व
bhva |
म्न
mna |
म्प
mpa |
म्प्र
mpra |
म्ब
mba |
म्भ
mbha |
म्म
mma |
म्य
mya |
म्र
mra |
म्ल
mla |
म्व
mva |
य्य
yya |
य्व
yva |
र्क
rka |
र्ज
rca |
र्ध
rdha |
ल्क lka |
ल्प lpa |
ल्म
lma |
ल्य
lya |
व्न
vna |
व्य
vya |
व्र
yra |
व्व
vva |
श्च
şça |
श्न
şna |
श्य
şya |
श्र
şra |
श्ल
şla |
श्व şva |
श्श
şşa |
ष्ट
şṭa |
ष्ट्र
şṭra |
ष्ट
şṭa |
ष्ण
şṇa |
ष्ण्य
şṇya |
ष्प
şpa |
ष्प्र
şpra |
ष्य
şya |
ष्व
şva |
ष्स şsa |
स्क
ska |
स्ख
skha |
स्त
sta |
स्त्य
stya |
स्त्र
stra |
स्त्व
stva |
स्थ
stha |
स्न
sna |
स्प
spa |
स्ब
sba |
स्म
sma |
स्य sya |
स्र sra |
स्व
sva |
ह्ण
hṇa |
ह्न
hna |
ह्म
hma |
ह्य
hya |
ह्र
hra |
ह्व
hva |
हृ hṛ |