Hintçede Zorunluluk

Bilindiği üzere gereklilik kipi bir eylemin yada durumun gereçekleşmesinin gerekli veya zorunlu olduğunu bildiren kiptir. Bu kip türkçede fiile -meli, -malı ekleri getrilerek yapılır. Ayrıca mecbur, lazım, gerekli gibi kelimelerle de eylemin yada durumun gerekliliği ifade edilir. Hintçe’de ise bu kip fiile होना, पड़ना ve चाहिए ekleri getirilerek yapılır. Bu yazımızda sizlere Hintçe gereklilik Kipi bir başka ifadeyle Hintçede zorunluluk yapısı nasıl kullanıldığından basedeceğim. Hintçede zorunluluk yapısının daha iyi anlaşılması için örnekler vereceğiz.
Hindī’de/ Hintçede Zorunluluk
Hintçede zorunluluk yapısı bir eylemin gerçekleşmesinin gerekli, zorunlu olduğunu veya mutlak olarak yapılmaması gereken eylemleri bildirir. Türkçe’de bu yapı için -meli, -malı eki veya gerekli, zorunlu, mecbur ve lazım sözcükleri ile ifade edilir. Bu eklerin yada sözcükler İngilizcede olduğu gibi içsel (have to ) yada dışsal (must) bir zorunluluğu ifade etmek için ayrılmazlar.
Konuşmanın durumuna göre karşıda kişi bu zorunluluğun nereden geldiğini anlar. Hintçede zorunluluk yapısı bu konuda İngilizce’ye benzer. Hintçede bir eylemin gereçekleşmesinin zorunlu veya gerekli olduğunu ifade etmek için होना, पड़ना ve चाहिए fiilleri kullanılır. Bunlardan होना, पड़ना gerekli zaman kipine göre çekimlenebilir. Bahsedilen fiiller zorunluluk yahut gereklilik derecesine göre fiillerin kullanımı değişir. Haydi aşağıda bahsedilen bu üç fiilin kullanımına bir göz atalım.
Özne |
Nesne | Fiil |
Gereklilik Fiili |
Fiiller: |
होना |
||
Özne+ को |
Eril-dişil |
1. Geçişli Fiil |
पड़ना |
2. Geçişsiz Fiil |
चाहिए |
- Geçişli fiil nesnenin sayısı ve cinsine göre ना – ने – नी şeklinde kullanılır.
- Cümlede nesne açıkça ifade edilmediğinde ana fiil eril tekil olarak çekilir.
- Cümleyi olumsuz yapmak için होना, पड़ना ve चाहिए fiillerinden sonra olumsuzluk eki नहीं getirilir.
- Evetli, hayırlı soru cümlesi yapmak için ise cümlenin başına क्या eki getirilir.
!!Önemli Not!!
Zorunluluk eki होना ve पड़ना’nın İngilizceye çevirisi aynıdır. Bir başka ifade ile eylem ister isteyerek ister zorunlu bir şekilde yapılsın İngilizce tercümesi aynıdır. Örneğin मुझे जाना है ve मुझे जाना पड़ता है (Gitmeliyim ve gitmek zorundayım) ingilizceye “I have to go” şeklinde aktarılır.
होना ve पड़ना Türkçe’ye sırasıyla meli ve zorunda şeklinde çevrilebilir. Bu çerçevede होना (-meli, -malı) kişinin yapması gereken kendi görev ve sorunlulukları ifade etmek için kullanılır. पड़ना ise otorite tarafından belirlenmiş gereklilikleri, kişinin yapması gereken sorumluluklarını veye görevlerini belirtmek için kullanılır. Örneğin मुझे जाना है gitmeliyim ve मुझे जाना पड़ता है gitmek zorundayım şeklinde çevrilir.
पड़ना Fiilinin Kullanımı
Hintçe zorunluk eki पड़ना fiili herhangi bir otorite tarafından belirlenmiş gereklilikleri, kişinin yapması gereken sorumluluklarını veye görevlerini, ifade etmek için kullanılır. Bu bakımında पड़ना ile yapılan zorunluluk yapısı Türkçe’deki “zorunda olmak” anlamı verir. Bu fiil ile yapılan zorunluk ifadesinde kişinin eylemin yada olayın gerçekleşmesi veya yapılmasını istemediğini ama yapmak zorunda olduğu anlatılır.
Örnek:
मुझे जाना पड़ता है।Gitmek zorundayım. (İstemiyorum ama gitmek zorundayım)
उसे अपने दोस्त से पुस्तक लेना नहीं पड़ता है।O kitabı arkadaşından almak zorunda değil.
क्या हमें इसे वरीयता देना पड़ता है? Biz tercih yapmak zorunda mıyız?
- Zorunluluk olabilecek bir olasılıktan bahsederken पड़ना fiili kullanılır. Bu kullanımın dil yapısı şu şekildedir:
Özne+ को + Nesne + Fiil + ना/ने/नी + पड़ + सकता/सकती/सकते + है/हैं
=
हो सकता है / शायद + Özne + को + Nesne +Düzenli Fiil + ना/ने/नी + पड़े/ड़ें
Burada kullanılan fiil geçişsiz ise fiilin mastarı değişmez. Fiil geçişli ise nesnenin cinsi ve sayısına göre çekim yapılır.
Örnek:
मेरी माता को कल खरीदारी जाना पड़ सकता है। = हो सकता है मेरी माता को कल खरीदारी जाना पड़े। Annem yarın alışverişe gitme zorunda kalabilir.
दर्जी को पैंट के लिए फिर से माप लेना पड़ सकता है। = हो सकता है दर्जी को पैंट के लिए फिर से माप लेना पड़े। Terzi pantalon için tekrar ölçü almak zorunda kalabilir.
होना Fiilinin Kullanımı
Hintçe zorunluluk eki होना fiili zorunluluk ve gereklilik konuşmacı tarafından konuluyorsa ve daha çok aciliyet veya önemli bir durum olduğunda kullanılır. Bu kalıp Türkçe’de “-meli, -malı” anlamını verir.
Örnek:
मुझे खाना बनाना है। Yemek yapmalıyım.
बच्चों को देर सोना नहीं है। Çocuklar geç uyumamalı.
क्या दर्ज़ी को बहुत सवेरे दुकान खोलना है? Terzi erkenden dükkanı açmalı mı?
चाहिए Fiilinin Kullanımı
Hintçe’de चाहिए ekinin iki kullanımı vardır. Burada zorunluluk yapısında tavsiye, öğüt anlamını veren kullanımına yer verilecektir.
Hintçe zorunluluk eki चाहिए tavsiye, öğüt niteliğinde birşey söylerken, yapılması gereken işleri ve vazifeleri hatırlatırken kullanılır. Türkçe’ye “-meli, -malı” şeklinde çevrilir. होना ve पड़ना ‘da olduğu gibi herhangi bir zaman kipinde bir çekimi yoktur.
“Gitmeliydi, yapmalıydı” gibi geçmişte yapılması gereken ancak yapılmayan bir işi ifade etmek için चाहिए fiilinden sonra होना yardımcı fiilinin geçmiş halleri (था,थे, थी, थीं) getirilir. Ayrıca चाहिए fiili bir ihityacı veya arzuyu ifade etmek içinde kullanılır. Bu nedenle tavsiye niteliğindeki चाहिए ile ihtiyacı bildiren (İngilizce’de need) चाहिए ile karıştırılmamalıdır.
Örnek:
उसे प्रार्थना-पत्र देने पहले अपनी माता को परामर्श करना चाहिए था। O başvuru yapmadan önce annesine danışmalıydı.
तुम्हें अदला -बदली करना चाहिए।Sen takas yapmalısın.
गधे को इतना भारी सामान ढोना नहीं चाहिए था।Eşşek bu kadar ağır eşya taşımamalıydı.
उस बच्चे को ग्रीष्म ऋतु में चश्मा लगाना चाहिए। O çocuk yazın gözlük takmalı.
Hintçede Zorunluluk Yapısı ile İlgili Örnek Cümleler
उसे शादी करनी नहीं पड़ती है। O evlenmek zorunda değil.
मुझे अपनी दादा-दादी को देखने जाने पड़ता है।Ben dedemi-ninemi ziyaret etmek zorundayım.
उन्हें यह मंदीर प्रदान करना नहीं पड़ेगा।Onlar bu tapınağa bağış yapmak zorunda kalmayacak.
यह टिकट पर नियंत्रण करना है। Biletler kontrol edilmeli.
उसे घर में अकेला रहने के लिए दरवाजा ताला लगाना पड़ा। Kapıyı kilitlemek zorundaydı.
क्या हमें हार मान लेना था? Biz yenilgiyi kabul etmeli miydik?
उन्हें तुम्हें दुकान पर छोड़ देना नहीं था। Onlar seni dükkanda bırakmamalıydı.
यह घर सस्ता में बिकाना पड़ा।Bu ev ucuza satılmak zorunda kaldı.
उसे अपने कर्च चुकाना है। Borçlarını ödemeli.
हमें उसे सख्त आलोचना करना नहीं चाहिए था।Biz onu sert bir şekilde eleştirmemeliydik.
क्या तुम्हें पैसा बचत करना नहीं पड़ा? Sen para biriktirmek zorunda kalmadın mı?
तुम्हें घास पर कुचलना नहीं है। Çimlere basmamalısın.
छात्रों को यह उपांयास पढ़ना पड़ा।Öğrenciler bu romanı okumak zorunda kaldı.
तुम्हें दूध उबालकर पीना चाहिए।Sütü kaynatıp içmelisin.
उसे बनाया मशीन सुधारना पड़ सकता है। = हो सकता है उसे बनाया मशीन सुधारना पड़े। O yaptığı makinayı geliştirmek zorunda kalabilir.