Prana Pratishtha

prana pratish

 

Hinduizm ritüellerin ve ibadetlerin yoğun ve çeşitli olduğu bir dini genektir. Hinduizm’deki dini ritüeller, ibadetler Tanrı(ça)’ya bağlılığı ve nihai olarak özdeşleşme etrafında döner. Hindu dini geleneğinde temel ibadetlerin yanında bir isteğin gerçekleşmesi yahut bir yeminin yerine getirilmesi, belirli bir nesnenin yahut mekânın kutsanması için yapılan birçok ritüel bulunur. Prana pratishta/prāṇa pratişṭhā da Hinduizm’de murti (kutsal heykeller) veya pratima (kutsal semboller) gibi ilahi temsillere yaşam enerjisi veya ilahi varlık üflemek için yapılan kutsal bir törendir. Bu yazımda sizlere prana pratishtha/prāṇa pratişṭhā ritüelinden bahsedeceğim.

Prana Pratishtha/Prāṇa Pratişṭhā Nedir?

İster kutsal dışı ister kutsa alana ait olsun kullanılan, verilen isimler bizlere onlar hakkında bilgi verir. Bu bağlamda prana pratishtha/prāṇa pratişṭhānın anlamına bakacak olursak: Öncelikle her iki kelime de Sanskṛt’tir. Prana/Prāṇa yaşam nefesi, yaşam ilkesi, yaşam enerjisi, dinçlik, ruh gibi anlamlara gelir. Pratishtha/pratişṭhā ise yerine geçmek, yerleşmek yerleşme, ikame manasını verir.

Terim olarak prana pratishtha/prāṇa pratişṭhā bir Hindu tapınağına Tanrı(ça)’nın heykelinin yerleştirilmesi, onun ilahilerle-mantralarla kutsanması, Tanrı(ça)’nın heykeline (murti) yerleşik konuk olmaya davet edilmesi ve bu şekilde heykelin canlı hale getirilmesini içeren ritüeli anlatır.

Prana Pratishta/Prāṇa Pratişṭhānın Amacı Nedir?

Bu ritüel Tanrı(ça)’nın heykeli  bir yantu, statü ya da sembol olmaktan çıkması, ilahi varlığın fiziksel bir temsili haline dönüşmesini sağlamak için yapılır. Prana pratishtha/prāṇa pratişṭhā ritüelin temel amacı, ilahi varlığın enerjisini heykele (murti) veya neseneye (pratima) aktarmaktır.

Prana Pratishtha/Prāṇa Pratişṭhā Ne zaman Gerçekleştirilir?

Hinduizm’deki en önemli ritüellerden biri olan prana pratishtha/prāṇa pratişṭhā genellikle yeni bir kutsal heykel veya kutsal sembolün Hindu tapınağına veya evdeki kişisel ibadet alanına yerleştirildiğinde gerçekleştirilir. Bununla beraber bu ritüel şu durumlar da icra edilir:

  1. Yeni inşa edilen veya yenilenen bir tapınağa ilk kez kutsal heykel yerleştirildiğinde prāṇa pratişṭhā tapınağın resmi açılışı ve heykelin kutsanması için yapılır.
  2. Eski bir kutsal heykel veya nesne onarıldığında veya yenisiyle değiştirildiğinde prāṇa pratişṭhā ritüeli tekrarlanı
  3. Bazı Hindu festivalleri veya kutsal günlerde özellikle kutsal heykele özel anlamlar atfedilen günlerde prana pratishtha/prāṇa pratişṭhā gerçekleştirilir.

prana

Prana Pratishtha/Prāṇa Pratişṭhānın Zamanı Nasıl Tayin Edilir?

Prana pratishtha/prāṇa pratişṭhā için uygun zamanın seçilmesi önemlidir. Ritüelin yapılacağı tarih ve saat genellikle bir Hindu rahibi veya astrolog muhurat olarak bilinen uygun ve kutsal bir zaman diliminin hesaplanmasıyla belirlenir.

Muhurat evrensel enerjilerin en olumlu olduğu ve başlatılan işlerin başarılı olma olasılığının en yüksek olduğu özel bir zaman dilimidir. Ayrıca kutsal heykele özel anlamlar atfedilen günler de prana pratishta/prāṇa pratişṭhā için uygun zamanlar olarak kabul edilir.

Prana Pratishtha/Prāṇa Pratişṭhā Nasıl İcra Edilir?

Prana pratishtha/prāṇa pratişṭhānın töreni genellikle bir dizi karmaşık ritüel ve mantra okumaları içerir. Tören, bir Hindu rahibi (pūcāri) tarafından yönetilir. Veda metinlerinden alınan özel dualar, adaklar (örneğin çiçekler, yiyecekler, tatlılar) ve ritüel banyoları (abhisheka) içerir.

Heykelin kutsanması genellikle tapınağın dışındaki özel olarak kutsanmış bir standa yahut çadırda gerçekleşir. Bu mekâna önce kum serpilir sonra tuz kamış otu (kuşa, darbha bitkisi) ile kaplanır. Çadırın içinde bir altar yani sunak bulunur. Heykel bal, sade yağ, tuz kamış otu gibi ritüel açıdan saf olan çeşitli maddelerle arındırılır.

Başı doğuya dönük olan heykel yıkanırken trompete benzer bir çalgı çalınır.  Sonra, nyasa adı verilen bir ayin aracılığıyla heykelin farklı yerlerine çeşitli tanrılar yerleştirilir. Daha sonra pratishtha/pratişṭhā mantraları ve heykele yaşamın aşılanmasından sorumlu olan adhivasana ve prana pratishtha/prāṇa pratişṭhā mantraları okunur.

Heykel gece boyunca uykuya yatırılır. Gün doğumunda heykel uyandırılarak ona çiçeklerle, giysilerle, sandal macunuyla ve deniz kabuğu sesiyle tapınılır. Tapınma tamamlandıktan sonra heykel dikkatlice tapınak kutsal alanına getirilir. Heykel tapınaktaki yerine konulmadan önce tabanına bir parça altın yerleştirilir.

pran pratishtha

Tören sırasında tapınağa adanana Tanrı(ça), kendi bedenlerinden biri olarak almak üzere heykele girmeye davet edilir. Din adamı heykelin üzerine üfleyerek orada canlı bir enerji oluşturur ve heykel canlanır. O andan itibaren din adamı resmi olarak yaşam gücünü (prana/prāṇa) ortadan kaldırana kadar heykel odadaki herhangi bir kişi kadar canlı kabul edilir.

Prana/Prāṇanın aşılanmasından sonra Tanrı(ça)nın kutsandığı ve kutsandığı kabul edilir. Adanmışlar genellikle bu noktada Tanrı(ça)nın bereketini ararlar. Gün boyunca Tanrı(ça)ya yiyecek getirilir. Tanrı(ça) her gün yıkanır, ona temiz elbiseler giydirilir ve tütsü ve lezzetli tatlılar sunulur. Adanmışlar O’nun huzurunda ne söylediklerine hatta ne düşündüklerini dikkat ederler.

Güncel Prana Pratishtha/Prāṇa Pratişṭhā Töreni

ram mandir

Heykelin bir ritüelle ilahi bir varlık kazanma ritüeli prāṇa pratişṭhā günümüzde de uygulanmaya devam eder. Nitekim 2024 yılında ilk resmi prāṇa pratişṭhā  töreni 22 Ocak’ta Ayodhya’da açılan bir Tanrı Rāma adanan Ram Mandir’in kutsanması sırasında gerçekleştirildi.

Prāṇa pratişṭhā  1992’de Hindu milliyetçisi destekçileri tarafından yıkılan 16. yüzyıldan kalma Bābarī Mascid’in (Babür Camisi) bulunduğu yerde düzenlendi. Tören Şṛī Ram Canmabhūmi Tīrth Kşetra (Shri Ram Janmabhoomi Teerth Kshetra) tarafından organize edildi.

ram mandir 2

Prāṇa pratişṭhā tören Hindistan Başbakanı Narendra Modi tarafından yönetildi. Tören Pandit Laxmikant Dixit’in rehberliğinde ve Hindistan’ın dört bir yanından gelen 121 Veda Brahmanı ile gerçekleştirildi. Törene aralarında Bollywood ünlülerinin, öne çıkan sporcuların, iş dünyasından büyük isimler ve manevi liderlerin yer aldığı yaklaşık 7.000 kişi katıldı.

You may also like...

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir