Devanagari Alfabesi Nedir, Brahmi Yazı Sistemi Nedir, Hintçe Nedir,

Tarih boyunca insanoğlu birbirleri ile iletişime geçebilmek, duygu ve düşüncelerini ifade edebilmek için çeşitli semboller üretmişlerdir. Mağaraların duvarlarına başlayan süreci Sümerlilerin çizivi yazısı takip eder. Günümüzden yaklaşık 5000 yıl önce bulunan Sümer çivi yazısı insanoğlunun hayatında büyük bir kırılma yaşatır. Çivi yazısının gelişimi işaret sayısının azalmasını da beraberinde getirir. MÖ 2800’lerde işaretlerin anlamları hece ve kelimelerle örtüştüğünde daha uygun ve okunabilir hale gelir. Sümerliler tarafından yazı için kullanılan resim ve sembollerin sayısı kısa zaman içinde iki bine ulaşır. Yazı çivi yazısına benzer simgelerle Sümerleri takip eden (Asur, Babil, Elam, Akad, Hitit) birçok Mezopotamya uygarlığında, Hint ve Çin medeniyetinde farklı şekillerde gelişir. Hint Medeniyetinde farklı bölgelerde konuşulan ve yazılan birden fazla alfabe ve dil ortaya çıkmıştır. Biz de bu yazımızda İndus Vadisinde doğan ve günümüzde kullanılmaya devam eden Devanagari Alfabesi Nedir i anlattıktan sonra Devanagari Alfabesinin ait olduğu Brahmi Yazı Sistemi Nedir, günümüzde Hindistan devletinin resmi dillerinden Hintçe Nedir sorularına yanıt vereceğiz.
Devanagarī Alfabesi Nedir?

Devanagari Alfabesi
Devanagarī Hindistan, Nepal, Tibet ve Güneydoğu Asya’nın Brahmī yazı ailesinin bir parçasıdır. MÖ 3. yüzyılda Hintlilerin ilk kullandığı düşünülen Brāhmī alfabesinden türer. Alfabenin ismi Tanrıların şehrinde kullanılan alfabe anlamına gelir. 13 ünlü ve 33 ünsüz sesten oluşur. Anunāsika svar (geniz sesleri: çandrabindul, anusvāra)’, Visarga, ve İngilizceden geçen kelimeleri yazmak için ‘O’ olmak üçere 3 ses vardır. Ayrıca Farsçadan geçen kelimeleri ifade etmek için harfler değiştirilerek yazılır.
Soldan sağa doğru yazılır ve sesleri birbirine bağlamak için üstlerine bir çizgi çizilir. Bu çizgiye üst çizgi anlamına gelen şirorekhā adı verilir. Alfabenin yazımı dilin telaffuzunu yansıtır. Bir başka ifade ile yazıldığı okunur.
Miladi 1-4 yüzyıllar arasında geliştirilir. 7. yüzyıldan itibaren düzenlik olarak kullanılır. Bu alfabe Hindistan’da ve Nepal’de yaygın olarak benimsenir. Bu nedenle İlk bakışta Devanagarī alfabesi Bengalce, Assamca, Oriya dili ve Gurumukhi gibi diğer Hint alfabelerinden farklı görünse de yakından detaylı bir şekilde incelendiğinde yapısal vurgu dışında pek çok benzerlik vardır.

Devanagariye benzeyen diller
Brahmī Yazı Sistemi Nedir?

brahmi yazisi
Güney Asya’nın en eski ve en etkili yazı sistemlerinden biridir. Bu yazı sistemi MÖ 3. yüzyılda Güney Asya’da tamamen gelişmiş bir evrensel sistem olarak ortaya çıkar. Brahmī, sesli harfleri ünsüzleri sembollerle ilişkilendirmek için bir aksan işaretleri sistemi kullanır. Bir başka ifade ile Brahmī yazı sistemindeki sembollerin ünlü ve tek ünsüz bileşenleri açıkça ayırt edilebilir. Bu nedenle de bu yazı bir alfa-hece yazı sistemi olarak sınıflandırılır.
MÖ 3000’deki İndus Vadisinde bulunan İndus yazıları ve MÖ 5. veya 4. yüzyıla ait olduğu düşünülen, Khasa, Saka, Yüeçi topluluklarının kullandığı Kharoşṭī yazısı Brahmī yazı sisteminin dışında olsa da bu yazı sistemi Güney Asya ve Doğu Asya’daki neredeyse tüm yazı sistemlerinin öncüsüdür.
Brahmī yazı sistemi Maurya Devletinden (MÖ 322 – MS 180) Gupta İmparatorluğunun (230-550) erken dönemine kadar bazı değişiklikler geçirir. Kuzey ve Orta Hindistan’da bulunan Brahmi örneklerinin çoğu Prakṛt dilini temsil eder. En eski ve en iyi bilinen Brahmī yazıtları, Kuzey-Orta Hindistan’daki Maurya kralı Aşoka’nın MÖ 250-232’ye tarihlenen kayaya oyulmuş fermanlarıdır. Aşoka Yazıtları, Brahmī yazısı üzerinde bazı küçük bölgesel farklılıklar gösterir. Ayrıca oyulmuş kayalar, mağaralar, taş levhalar ve kaya sütunları üzerinde de Brahmī yazı örnekleri bulunur. Güney Hindistan’da, özellikle Tamil Nadu’da, Brahmī yazıtları, Dravid dil ailesine ait bir dil olan Tamil’i temsil eder. Tamil dilinin Sanskṛt veya Prakṛt gibi Hint-Aryan dillerine hiçbir dilsel bağlantısı yoktur. Yine Hinduizm, Cainizm ve Buddhizm’in eski Hint metinlerinde ve bunların Çince çevirilerinde de bu yazı sisteminden bahsedilmektedir.
Brahmī yazısının çözümlemesi 19. yüzyılın başlarında İngilizlerin Hindistan’daki Doğu Hindistan Şirketinin yönetimi sırasında, özellikle Kalküta’daki Asya Bengal Topluluğundaki (Asiatic Society of Bengal) araştırmacıların odak noktası olur. Yazı sistemi bu topluluğun sekreteri James Prinsep tarafından 1830’da Asya Bengal Topluluğun dergisindeki bir dizi bilimsel makalesinde deşifre edilir.
Hintçe/Hindī Nedir?

Hinçe-Hindi
Hindī veya Modern standart Hintçe Hindistan devletinin resmi dillerinden biridir. Hint-Avrupa dil ailesinin Ari koludur. Hindī dili Veda Sanskṛt dilinin erken bir formundan gelir. Geçmişte Hindavī veya Hinduī şeklinde kullanılan bu dil Devanagari alfabesi ile yazılır. 10. yüzyılda Hindistan’a gelen ve 18. yüzyılın ortalarına kadar hüküm süren Türk-Afkan İslam Devletlerinin etkisi ile bu dile Farsça, Arapça ve Türkçe, İngilizlerin yönetimde ağırlık kazanması ile İngilizce kelimeler girer. Nesneler eril ve dişil olarak tanımlanırlar. Bu nedenle ana dili Hindī olmayanlar nesneleri öğrenirken cinsiyetlerine göre öğrenmeleri bu dili kullanmada yaralı olacaktır.
Hindī, Kuzey ve Orta Hindistan’ın çoğunda ikinci ve Uttar Pradeş ve Madhya Pradeş eyaletlerinin çoğunda ana dil olarak konuşulur. Bununla birlikte Hindistan’da programlanmış diller olarak adlandırılan, tanınan ve teşvik edilen 22 bölgesel dil vardır. Bu konuda George Abraham Gierson’nun Hindistan dil bilim araştırmasında 179 dil ve 544 lehçe bildirir. 2001 Nüfus sayımına göre de Hindistan’da 122 ana dil ve 1599 lehçeye sahiptir. Bölgesel kimlikleri korumada önemli bir faktör kişinin bölgesel dilini sürdürmesi üzerine vurgu yapar. Bu nedenle pek çok kişi Hindī’nin bölgesel dillerin yerini almasına izin vermez. Bu durum Güney Hindistan’da açıkça görülür.